Wie is Hayden? — Gedeelde Ervaringen

Anders 20 - 29

Hayden was achttien jaar toen hij zijn spullen inpakte om naar een crisisplek te gaan. Hij had ontdekt dat hij zich geen vrouw, maar een man voelt en op vrouwen valt. Zijn moeder gaf hem geen ruimte om zichzelf te zijn, ze verbood hem vooral dingen.

Hayden zat een jaar op een crisisplek en daarna verhuisde hij naar een begeleid wonen groep voor jongeren waar hij nog steeds woont. Hij hoopt op een gegeven moment op zichzelf te kunnen gaan wonen, maar is daar voor zijn gevoel nog niet aan toe. De komende tijd wil hij aan de slag met het opbouwen van een sociaal netwerk, hij is bang dat hij zonder dat netwerk de deur niet genoeg uit zal gaan en in een depressie raakt.

Van huis uit heeft hij een aantal basisvaardigheden wel geleerd: douchen, voor zichzelf koken en schoonmaken, maar niet hoe hij emotionele steun kan organiseren. Hij hoopt dat het lukt om via zijn hobby’s: puzzelen, muziek maken of fotograferen, nieuwe vrienden te maken, maar hij vindt het ook spannend. Daarnaast is hij bezig met het halen van zijn rijbewijs en wil hij bezorger worden. Het lijkt hem de perfecte combinatie: iets voor andere mensen betekenen die bijvoorbeeld medicijnen nodig hebben, maar ook voldoende tijd alleen on the road.

februari 2023

Hayden Anders 20 - 29

Thuisloosheid kan ontstaan als je merkt dat je niet meer jezelf kunt zijn en je je ongelukkig voelt thuis

‘Bij mij ontstond de thuisloosheid in 2017. Omdat ik opmerkte dat ik het thuis gewoon totaal niet fijn vond. Ik had geen regie over m’n eigen leven. Ik denk misschien dat het cultureel lag. Maar ook aan dat ik uit de kast kwam als lesbisch en later als trans, dat m’n moeder dat niet lekker zat. Dat ik heel veel naar gay pride keek bijvoorbeeld. En dat ze me in dingen beperkte en dat ze dingen ging verbieden. Ze zei altijd: ‘Zo lang het maar niet onder mijn dak is en ik wil er niks over horen.’ Maar het kwam ook doordat m’n broer en m’n moeder vaak aan het vechten waren, of discussiëren, of argumenteren. En dan zat ik gewoon een beetje verdoofd in mijn kamer van: wat doe ik hier nou? Dat was in 2018 zo erg geworden dat ik een zelfmoordpoging heb gedaan. En aan eind 2018 was er toen plek bij een crisisplek.’

Hayden Anders 20 - 29

Het is niet normaal om liever op je kamer te zitten dan in de woonkamer en om je niet te durven uiten

‘Ik vind het niet normaal dat een kind liever in z’n kamer wil zitten dan met zijn ouders in de woonkamer. Ik vind het niet normaal dat een kind zich niet durft te uiten, omdat hij bang is voor een negatieve reactie.’

Hayden Anders 20 - 29

Je voelt het wanneer het niet meer oké is thuis

‘Als je constant het gevoel hebt dat je beter af bent zonder je ouders of dat je het gevoel hebt dat je eigenwaarde de grond in wordt gestampt door mensen die je eigenlijk moet vertrouwen. En dat ze zo misbruik maken van het feit dat jij in hun huis woont, dat je gewoon momenten hebt dat je bijna wil schreeuwen van: jij hebt geen regie over mij! Dan voel je: dit is niet oké. Want als jij naar buiten gaat en je gaat naar school, dan zie je andere ouders, en dan zie je andere manieren van omgaan. En dan denk je van: ik heb dat niet.’

Hayden Anders 20 - 29

Als je weet dat je bijna het huis uit kunt, geeft dat iets van rust

‘Uiteindelijk heb ik via school aangegeven dat ik niet meer thuis wilde wonen en die hadden me doorverwezen naar een organisatie in de zorg- en daklozensector. Die zeiden: “Oké, de kans is groot dat het lang kan duren, maar we gaan je best doen om het versnellen.” Want ik wilde zo min mogelijk thuisblijven, want het was gewoon niet goed voor mijn mentale gezondheid als persoon. Maar het feit dat ze aan het zoeken waren, gaf me wel iets van rust en via afspraken en mail en bellen werd ik op de hoogte gehouden van hoe het ging. En als het te lang duurde belde ik gewoon van, joh, heb je al wat gehoord?’

Hayden Anders 20 - 29

Het gaat je helpen als je eerlijk bent, ook al is het ook een risico

‘Je kan wel blijven liegen, maar dan word je niet geholpen, dan vind je niet die hulp. Ik snap dat als het allemaal onmogelijk voelt, dat je dan denkt dat je er nooit uitkomt… En ik snap ook zeker dat je bij sommige zorgverleners denkt dat ze je alleen maar helpen voor een paycheck en niet zozeer omdat ze jou als persoon willen helpen. Dat heb ik ook op school gehad hoor, daar niet van, maar deze keer: ik had gewoon geluk. Dat ze luisterde. Dat de zorgcoördinator echt zag van oké, dit is een mens dat struggled, dat echt hieruit wil. En het is de goedheid van een ander mens, met macht in een bepaalde sector, om daarin te kunnen helpen. Je moet eerlijk zijn bij de juiste mensen. Maar dat is ook een gok, dat zeg ik heel eerlijk.’

Hayden Anders 20 - 29

Als je eerlijk bent over je thuissituatie voel je je daarna eerst schuldig

‘Ik ben blij dat ik eerlijk ben geweest met mijn zorgcoördinator, maar dat voelde ik niet gelijk. Je voelt je eerst schuldig. Ja, ik voelde me schuldig. Omdat ik eigenlijk tegen mijn moeder zei: ik voel mij niet veilig thuis. En dat is eigenlijk ergens wel pijnlijk om te horen. En ik had ook niet tegen m’n moeder gezegd dat ik ging verhuizen. Zij kwam er echt achter, dat ik op het laatste moment opeens m’n spullen begon in te pakken. Toen zei ze: nou, waar ga jij? Dus toen moest ik het een beetje uitleggen van, ik ga uit huis.’

Hayden Anders 20 - 29

Het is moeilijk om op een goede manier uit huis te gaan

‘Mijn moeder werd heel boos vooral. En ja, ze ging ook heel erg in een slachtofferrol, zo van: je kwetst me hiermee. En natuurlijk ze mag gevoelens hebben, maar het voelde heel manipulerend. Zo van: jouw acties doen mij zoveel pijn. En je hebt me het niet verteld, jij houdt geen rekening met mij. Terwijl, als je me het laat uitleggen, moet je begrijpen waarom ik het niet heb gezegd. Daar wilde ze niet luisteren, het ging er meer om hoe ik haar liet voelen erover. Mijn moeder is een persoon die echt gaat proberen te voorkomen dat je gaat. Daarom heb ik niks gezegd.

Hayden Anders 20 - 29

Het eerste jaar op de crisisplek is zwaar

‘Het eerste jaar op de crisisplek was zwaar. Dat zeg ik heel eerlijk. Heel zwaar. Sommige mensen zijn best wel heel snel boos, hebben ook woede-problemen en zo. Dus dan moet je niet tegen ze ingaan. Uiteindelijk begon ik vrienden te maken. Het is zwaar omdat je hebt niemand hebt om op terug te vallen. Je hebt wel vrienden, maar vrienden komen en gaan. Er was eigenlijk niemand die ik echt vertrouwde in die tijd.’

Hayden Anders 20 - 29

Het helpt om aardig te zijn op een crisisplek

‘Als jij aardig bent en als jij gewoon je eigen waarde laat zien en laat zien van ik kom niet om geweld uit te spuwen bijvoorbeeld, hatelijk te zijn, of problemen te zoeken. Dan laten ze een beetje hun muur zakken, van oké, ik kan dan wel in iets van partnerschap of iets van vriendschappelijke band met jou opbouwen. Jij zoekt niet die andere kant van mij, dus dan vind ik het wel goed. En als ze jou aardig vinden, geven ze je ook bescherming.’

Hayden Anders 20 - 29

Op de crisisplek moet je naar het gedrag van anderen kijken om jezelf te kunnen beschermen

‘Je moet observeren. Kijk, als je niet observeert, dan ga je snel fouten maken. Dat geef ik heel eerlijk toe. En het is niet erg om fouten te maken, want je zal altijd wel, je zal ooit wel iemand dan boos maken zonder dat het jouw bedoeling was. Zolang je het daarna gewoon goed probeert te maken, dan is het goed. Maar als je wel in de problemen komt met iemand die een kort lontje heeft, ga er niet op in. Dat is het beste wat ik ervan kan zeggen. Maar kijk naar gedrag. Hoe ze reageren op dingen, hoe fel, en hoe snel ze getriggerd worden basically. Want daar komt het meestal altijd op, hoe erg is hun trigger. En hoe worden ze daarna weer rustig?’

Hayden Anders 20 - 29

Je moet jezelf leuk vinden om vrienden te kunnen maken

‘Ik heb in mijn loop van jaren wel een beetje geleerd hoe je met mensen moet omgaan. Als jij te veel gaat bezig zijn met: vind mij leuk, vind mij leuk, dan gaan mensen je juist niet leuk vinden. Als jij ervoor zorgt dat jij jezelf tenminste leuk vindt, dan trek je meer aan dat mensen je ook mogen. Ik vind mezelf best wel een aardig persoon. Maar ik was gewend dat iedereen me heel erg afkraakte en daardoor ging ik mezelf ook niet leuk vinden. Ik besefte ook ergens van: als ik dit niet ga leren dan ga ik het ook niet redden. En het is beter dat je dat van tevoren weet dan dat je het later achter komt. Want dan gaan mensen echt over je heen lopen. En niet een beetje ook.’

Hayden Anders 20 - 29

Vrijheid is in het begin raar en eng

‘De vrijheid lag in dat je niet onderdrukt bent. Onderdrukking voel je heel erg. Maar wanneer het er niet meer is, dan is het raar. Wanneer je er zo gewend aan bent. Dan vervolgens, wanneer die onderdrukking er niet is, dan moet je basically op jezelf vertrouwen van: ik kan het wel, weet je. Er zit daar een stukje vrijheid in, maar ook angst. Genoeg vrijheid om daar heel blij van te worden. Maar ook angst dat het fout gaat. Ik zeg het je heel eerlijk.’

Hayden Anders 20 - 29

Vrijheid zit in kleine dingen

‘De eerste vrijheid die ik pakte, waren echt kleine dingetjes. Zo van: ik kan om twee uur ‘s nachts gewoon lekker wat maken. Wat koken. Of gewoon wat gaan kopen, zonder dat iemand zegt doe dat niet. Of je kamer even niet schoonmaken, zonder dat er wordt geschreeuwd van hé, ga je dat nog doen, weet je. Mensen denken altijd dat vrijheid van die grote dingen zijn, maar soms ligt het echt aan de kleine dingetjes van wat je thuis wel of niet doet. Wat die vrijheid al geeft.’

Hayden Anders 20 - 29

Het is belangrijk om soms even lol te kunnen hebben en jong te zijn

‘Donderdagmiddag met de activiteiten van Don Bosco, was het fijnste moment van de week. Dan had je de vrijheid om gewoon even te zijn, naast alle verantwoordelijkheden die je vanuit de crisiswoning had. Ik kon gewoon even lol hebben. Het was niet allemaal serieus en direct, zeg maar. Het was gewoon even losgaan en jong zijn. Het was niet het gevoel dat je volwassen was.’

Hayden Anders 20 - 29

Het is raar dat je in een crisiswoning om tien uur thuis moet zijn

‘Bij de crisiswoning was het altijd zo van je moet om tien uur thuis zijn. Maar nou ja, dat vind ik een absurd ding. Alleen als je werkt of een reden hebt om laat thuis te komen, dan mag je laat thuiskomen. Maar je beperkt in principe tieners die altijd heel laat buiten zijn. Ik vond dat geen leuke regel, nee. Omdat ik juist later in de avond dingen wilde doen met mensen, omdat ze dan juist vrij zijn.’

Hayden Anders 20 - 29

De begeleiding kan je onder druk zetten, omdat ze jouw dossier hebben

‘De begeleiding bij de crisisplek liet merken dat ze de macht over je hadden. Wij hebben jouw dossier, wij hebben jouw achtergrond, we kunnen desnoods jouw toekomst voorspellen. Als wij jou uitzetten of als wij niet eens zijn met jou, dan kunnen wij ervoor zorgen dat jij het helemaal kut gaat krijgen. En geloof me, dat is niet chill. Daardoor ben je bijna verplicht om maar te luisteren, ook als je het niet met ze eens bent.’

Hayden Anders 20 - 29

Als je geen netwerk en geen vrienden hebt en wel sociaal bent, is het nog niet het goede moment om helemaal zelfstandig te wonen

‘Ik ben een heel sociaal persoon, maar als er niemand is waarmee ik kan socialiseren, dan heb ik de neiging om dan binnen te blijven. Ik ben nu bezig met het opbouwen van mijn netwerk, maar ik vind het gewoon ontzettend eng om nieuwe mensen te leren kennen omdat ze heel unpredictable zijn eigenlijk. Je moet ze een paar keer zien en echt spreken voordat je een indicatie hebt van hoe ze in elkaar zitten. En dat vind ik dan onduidelijk en onveilig eigenlijk. Ik ben bang dat het allemaal weer tegenvalt.’

Hayden Anders 20 - 29

Als je op jezelf woont, leer je pas hoe je emotionele steun kunt vinden

‘Als je op jezelf woont, leer je eigenlijk hoe onervaren je bent. In het zorgen voor jezelf. Althans als je het thuis niet hebt gekregen. De basisbehoeftes, koken en schoonmaken en douchen en al die dingen, dat leer je wel. Natuurlijk, dat leer je meestal in je kindertijd. Maar emotionele steun, dat is een heel ander verhaal. Daar ben je onervaren in wanneer je naar buiten gaat. En daar kom je heel veel verschillende mensen tegen die op een andere manier misbruik van je maken, dat je eigenlijk moet leren om eigenlijk hard te zijn. Om jezelf te beschermen.’

Hayden Anders 20 - 29

Deel op een crisisplek niet alles met de begeleiding

‘Dat is zeker iets wat ik op de crisisplek leerde, als je op een tijdelijke plek woont, moet je de begeleiding niet veel laten weten. Wees op jezelf. Zolang je werk of school hebt, heb je niks te delen met ze. En zelfs als ze het vragen hoef je niet veel informatie uit te geven. Want aan het einde van de dag gaan ze het toch tegen je gebruiken. Want dat is dan iets wat je echt moet onthouden: ze zijn niet je vriend. Het ligt echt aan wie het is, wie je treft. Dus je moet niet alles delen. Ze gaan het echt tegen je gebruiken.’

Hayden Anders 20 - 29

Begeleiding houdt zich soms teveel vast aan informatie in een dossier

‘Bijvoorbeeld: als ze weten dat je zelfredzaam bent en je hebt een periode dat het gewoon niet goed gaat, dan gebruiken ze dat tegen je. Zo van ja, maar je kan toch gewoon voor jezelf douchen. En je kan toch even schoonmaken. Maar als je uitlegt van nu lukt het even niet, dan zeggen ze: Ja, maar het moet wel lukken, hè. Dan gaan ze je weer helemaal onderdrukken. Dan ga je je jezelf maar uitputten eigenlijk, omdat mensen niet begrijpen dat het soms even niet lukt. Dat betekent niet dat je het niet kan. Zulke dingen.’

Nóg wijzer worden? Vragen en antwoorden

Stel een vraag aan de redactie

Uw kunt uw vraag anoniem stellen. Gedeelde Ervaringen behoudt het recht uw vraag niet te publiceren en/of in behandeling te nemen.

Dit formulier is beveiligd met reCAPTCHA van Google | Privacy - Voorwaarden